Kocaeli
İlçeleri
Kocaeli’nin biri merkez olmak üzere altı ilçesi vardır.
Merkez (İzmit): 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 377.377 olup, 256.882’si ilçe merkezinde, 120.495’i köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları genelde düzdür. Kuzeyinde orta yükseklikteki tepeler, güneydoğusunda ise Samanlı Dağları yer alır. Cuhahane Deresi ile Yirmidere başlıca akarsularıdır.
Ekonomisi sanâyi ve tarıma dayalıdır. Kâğıt, gübre, lastik, plastik, tarım ilâçları, ilâç hammaddesi ve ilâç, taşıma araçları ve yedek parçaları, cam, boru, petro kimyâ fabrikaları başlıca sanayi kuruluşlarıdır. İlçede küçük sanâyi oldukça gelişmiştir. Sanayinin hızla gelişmesi tarım alanlarının azalmasına sebeb olmuştur. Başlıca tarım ürünleri buğday, mısır, yulaf, şeker pancarı, elma, ayva, domates, şeftali, erik, kiraz ve üzümdür. Tavukçuluk ve sığır besiciliği yaygın olarak yapılır.
İlçe merkezi, İzmit Körfezinin bitiminde kurulmuştur. İstanbul-Ankara karayolu ile İstanbul-Bursa karayolu ilçede kesişirler. Haydarpaşa-Ankara demiryolu ilçenin ortasından geçer. Marmara bölgesinin İstanbul ve Bursa’dan sonra en kalabalık yeridir. İlçe belediyesi 1871’de kurulmuştur.
Gebze: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 257.076 olup, 159.116’sı ilçe merkezinde, 97.960’ı ise köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları dalgalı düzlüklerden meydana gelir.
Ekonomisi sanayi ve tarıma dayalıdır. Sanâyi kuruluşları, İstanbul-İzmit karayolu boyunca yer alır. Çimento, cam, tekstil, plastik, makina, metal eşya ve metalurji, atomotiv yan sanâyi fabrikaları başlıca sanâyi kuruluşlarıdır. Hereke bucağında Sümerbank Hereke Yünlü Sanâyi Müessesesi en eski sanâyi kuruluşudur. 1843’te kurulan fabrikanın ürettiği halılar dünyâca meşhurdur. Sanâyinin hızla gelişmesi ilçede tarımın gerilemesine sebeb olmuştur. Başlıca tarım ürünleri buğday, yulaf, ayçiçeği, sebze ve meyveler olup, ayrıca az miktarda üzüm ve zeytin yetiştirilir. Modern metodların kullanıldığı tavuk çiftlikleri vardır.
İlçe merkezi İstanbul-Kocaeli karayolu üzeride yer alır. İstanbul ile birleşmek üzeredir. Yönetim açısından Kocaeli’ne bağlı olmasına rağmen, ekonomik açıdan tamamıyla İstanbul’a bağlıdır. İstanbul-Ankara demiryolu ilçenin güneyinden geçer. İstanbul’a 41, il merkezine ise 51 km mesafededir. Eskipazar Topçular arasında düzenli arabalı vapur seferleri vardır. Belediyesi 1903’te kurulmuştur.
Gölcük: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 111.408 olup, 64.911’i ilçe merkezinde, 46.497’si köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 20, Değirmendere bucağına bağlı 4 köyü vardır. Yüzölçümü 199 km2 olup, nüfus yoğunluğu 560’tır. İlçe toprakları kıyı boyunca uzanan dar bir ova ve bunun ardından yükselen dağlardan meydana gelir. Güneyinde Samanlı Dağları yer alır. Başlıca akarsuları Değirmendere ile Kazıklı Deresidir. Dağlar ormanlarla kaplıdır.
Ekonomisi sanayi ve tarıma dayalıdır. Ekime elverişli alanlar az olmasına rağmen, rekolte yüksektir. Başlıca tarım ürünleri elma, armut, üzüm, fındık olup, ayrıca az miktarda buğday, mısır, yulaf, fasülye ve zeytin yetiştirilir. Değirmendere’nin fındığı meşhurdur. İlçenin gelişmesinde büyük rol oynayan Tersâne başlıca sanâyi kuruluşudur. Deniz kuvvetlerine ait tersanede, gemi ve denizaltı yapım kızakları, yüzer havuz ile makina, döküm, kaplama, tulumba ve vana, boya sanayi gazları üreten fabrikalar vardır.
İlçe merkezi, İzmit Körfezinin güney kıyılarında denizle dağ arasında kalan denizle ormanın düğümlendiği bir yerde kurulmuştur. İl merkezine 16 km mesâfededir. İzmit-Yalova-Bursa karayolu ilçeden geçer. 1936’da ilçe olan Gölcük’ün belediyesi aynı sene kurulmuştur.
Kandıra: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 49.975 olup, 10.427’si ilçe merkezinde, 39.548’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 43, Akçaova bucağına bağlı 14, Kaymaz bucağına bağlı 11 köyü vardır. Yüzölçümü 933 km2 olup, nüfus yoğunluğu 54’tür. İlçe toprakları, fazla yüksek olmayan dalgalı düzlüklerden meydana gelir. İç kesimleri ormanlarla kaplıdır. Karadeniz’e kıyısı olan tek ilçedir.
Ekonomisi, tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, mısır, ayçiçeği, şekerpancarı ve yulaf olup, ayrıca az miktarda elma, üzüm, fasülye ve armut yetiştirilir. Hayvancılık ekonomik açıdan önemli gelir kaynağıdır. Tavukçuluk ve sığır besiciliği gelişmiştir. Süt, peynir, yumurta ve deri başlıca hayvanî ürünleridir. Karadeniz kıyılarında balıkçılık yapılır. Kerpe ve Kefken köylerindeki sahiller, yaz turizmine elverişlidir. İlçe merkezi Sarısu Vâdisinde kurulmuştur. İl merkezine 42 km mesâfededir. On dördüncü asırda Akçakoca Bey tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. İlçe belediyesi 1868’de kurulmuştur.
Karamürsel: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 55.835 olup, 25.437’si ilçe merkezinde, 30.398’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 31 ve Yalakdere bucağına bağlı 12 köyü vardır. Yüzölçümü 379 km2 olup nüfus yoğunluğu 247’dir. İlçe toprakları dar kıyı ovası ile arkasından yükselen dağlardan meydana gelir. Güneyinde Samanlı Dağları yer alır. Başlıca akarsuyu Yalakdere’dir.
Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri, elma, buğday, mısır, armut olup az miktarda ayçiçeği yetiştirilir. Sera çiçekçiliği gelişmiştir. Hayvancılık ve balıkçılık ekonomide önemli yer tutar. Zeytincilik ve bağcılık da önemli gelir kaynakları arasındadır. İl merkezi İzmit Körfezi kıyısında kurulmuştur. İzmit-Yalova karayolu ilçeden geçer. İl merkezine 34 km mesâfededir. İlçe belediyesi Cumhuriyetten önce kurulmuştur.
Körfez: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 84.492 olup, 65.786’sı ilçe merkezinde, 18.706’sı köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları dalgalı düzlüklerden meydana gelir. Ekonomisi sanâyi ve meyveciliğe dayanır. TÜPRAŞ, PETKİM, Yarımca Porselen, İGSAŞ başlıca sanâyi kuruluşudur. Kirazı meşhurdur. Son yıllarda gelişen konutlaşma meşhur kiraz bahçelerinin yerini almıştır. İlçe merkezi deniz kıyısında kurulmuştur. İstanbul-Ankara demir ve karayolu ilçeden geçer. İl merkezi ile birleşmiş durumdadır. Merkez ilçeye bağlı belediyelik bir köy iken 19 Haziran 1987’de 3392 sayılı kanunla ilçe oldu.