Kütahya’nın biri merkez olmak üzere on üç ilçesi vardır.

Merkez: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 176.184 olup, 130.944’ü ilçe merkezinde, 45.240’ı köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 83, Sabuncu bucağına bağlı 24 köyü vardır. İlçe toprakları orta yükseklikte dalgalı düzlüklerden meydana gelir. İlçe topraklarını Porsuk Çayı sular. Porsuk Çayı Vâdisinde Kütahya Ovası yer alır.

Ekonomisi, tarım ve sanâyiye dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri tahıl, şekerpancarı, haşhaş, baklagiller, mısır, patates ve kirazdır. Kütahya Seramik Fabrikası, Azot Sanâyii, Şeker Fabrikası, kiremit ve tuğla fabrikaları, ağaç ürünleri fabrikaları başlıca sanâyi kuruluşlarıdır.

İlçe merkezi geniş bir ovanın güney kenarında birden bire yükselen Yellice (Acem) Dağının (1773 m) eteklerinde kurulmuştur. Demiryolu istasyonunun denizden yüksekliği 935 metredir. Bu yükseklik çarşıya doğru artarak 970 metreyi bulur. Kütahya Kalesinin bulunduğu Hisar Tepesi ile doğusundaki Yeterlik Tepesi denizden 1000 m yüksekliktedir. Bu iki tepe arasındaki vâdiden geçen dere Porsuk Çayının kolu olan Feleut Çayına karışır. Şehrin asıl merkezi Hisartepe önünde yer alır. Eski Kütahya ve târihî eserler ile çarşısı burada bulunur. İlçe kara ve demiryolu ağının kavşak noktalarından biridir. Ankara-İzmir, Ankara-Afyon demiryolu, İstanbul-Afyon karayolu ilçeden geçer.

Altıntaş: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 25.152 olup, 5604’ü ilçe merkezinde, 19.548’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 35 köyü vardır. İlçe toprakları 500-1000 m yükseklikte bir platodan meydana gelir. Güneyinde Murat Dağı yer alır. Bu dağdan kaynaklanan Porsuk Çayı, Altıntaş Ovasını sular.

Ekonomisi, tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri tahıl, şekerpancarı ve vişnedir. Sulanabilen yerlerde baklagiller yetiştirilir. Hayvancılık gelişmiş olup, ençok tiftik keçisi beslenir. İlçe topraklarındaki ekonomik değeri yüksek mermer yatakları işletilmektedir.

İlçe merkezi, Kütahya-Uşak karayolu üzerinde kurulmuştur. Gelişmemiş, büyükçe, bir köy görünümünde bir yerleşim merkezidir. İl merkezine 49 km mesâfededir. Evliyâ Çelebi’ye göre bir kayadan altın çıktığı için bu isim verilmiştir. Frigyalılara dayanan eski bir târihi vardır. Altıntaş 1947’de ilçe olmuş ve belediyesi aynı sene kurulmuştur.

Aslanapa: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 15.420 olup 2235’i ilçe merkezinde, 13.185’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 23 köyü vardır. İlçe toprakları dalgalı düzlüklerden meydana gelir. Başlıca akarsuyu Porsuk Çayıdır.

Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri tahıl, şekerpancarı, haşhaş ve patatestir. İlçe merkezi Porsuk Çayının batısında kurulmuştur. Kütahya-Gediz karayolu ilçe topraklarından geçer. Merkez ilçeye bağlı bir bucakken 19 Haziran 1987’de 3392 sayılı kânunla ilçe oldu. Belediyesi 1967’de kurulmuştur.

Çavdarhisar: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 12.280 olup, 4035’i ilçe merkezinde, 8245’i köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları dalgalı düzlüklerden meydana gelir. Örencik Ovasının kuzeydoğu kesiminde yer alır.

Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, şekerpancarı, patates, elma, armut, soğan ve vişnedir. Dağlık kesimlerinde küçükbaş, ovada büyükbaş hayvan besiciliği yapılır. İlçe merkezi Kütahya-Gediz karayolunun kıyısında yer alır. Emet’in Örencik bucağına bağlı belediyelik bir köyken 9 Mayıs 1990’da 3644 sayılı kânunla ilçe oldu. Belediyesi 1967’de kurulmuştur.

Domaniç: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 21.949 olup, 3966’sı ilçe merkezinde, 17.983’ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 32 köyü vardır. Yüzölçümü 619 km2 olup, nüfus yoğunluğu 35’tir. İlçe toprakları genelde dağlıktır. Kuzeydoğusunda Yirce Dağı, kuzeybatısında Uludağ’ın uzantıları, güneyinde Kaylacık Dağı yer alır. Başlıca akarsuyu Orhaneli (Kocasu) Çayıdır.

Ekonomisi tarıma dayalıdır. Ekime müsâit alan az olduğundan akarsu boylarında yetiştirilen başlıca ürünler buğday, arpa, şekerpancarı ve patatestir. Hayvancılık ikinci derecede geçim kaynağıdır. Son senelerde tavukçuluk gelişmiştir. İlçe topraklarında linyit yatakları vardır.

İlçe merkezi, gelişmemiş küçük bir yerleşim merkezidir. Tavşanlı’yı Bursa-Eskişehir karayoluna bağlıyan yol üzerindedir. İl merkezine 87 km mesâfededir. Ilıman iklimi, soğuk suları ve geniş ormanları ile bir yayla kasabasıdır. 1960’ta ilçe olan Domaniç’in belediyesi aynı sene kurulmuştur.

Dumlupınar: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 6840 olup, 3559’u ilçe merkezinde, 3281’i köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları orta yükseklikte engebeli arâziden meydana gelmiştir.

Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri şekerpancarı, tahıl ve vişnedir. Hayvancılık gelişmiş olup, en çok tiftik keçisi beslenir. İlçe merkezi Kütahya-Uşak karayolu ve Afyon-Uşak demiryolu üzerinde kurulmuştur. Altıntaşa bağlı bucak merkeziyken 19 Haziran 1987’de 3392 sayılı kânunla ilçe oldu. Belediyesi 1956’da kuruldu.

Emet: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 38.859 olup, 12.246’sı ilçe merkezinde, 26.613’ü köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları dağlık ve dalgalı düzlüklerden meydana gelir. Batısında Eğrigöz Dağı yer alır. Başlıca akarsuyu, Emet Çayıdır. Dağlık kesimler ormanlarla kaplıdır.

Ekonomisi, tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, şekerpancarı, patates, soğan, elma, armut, vişne, kiraz, dut ve üzümdür. Dağlık kesimlerde küçükbaş, düz yerlerde ise büyük baş hayvancılık yapılır. Hayvancılığa bağlı olarak iplik ve dokuma tesisleri vardır. Mâden yatakları bakımından zengindir. Linyit, manganez, bakır, kurşun, çinko, demir, asbest ve kadit yatakları vardır. Emet kolemanit işletmesinde elde edilen cevher, Bandırma boraks ve asit fabrikalarına gönderilir.

İlçe merkezi Eğrigöz Dağı ve Emet Çayının doğusunda eğimli bir alanda kurulmuştur. SelçukluUçbeyi Yâkup Bey zamânında “Eğrigöz” ismi ile altın çağını yaşamıştır. 28 Mart 1970 Gediz zelzelesinde büyük zarar görmüştür. İl merkezine 93 km mesafededir. Balıkesir-Kütahya demiryolu ilçe topraklarının kuzeyinden geçer. İlçe belediyesi 1923’te kurulmuştur.

Gediz: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 66.790 olup, 14.492’si ilçe merkezinde, 52.298’i köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağa bağlı 69 köyü vardır. İlçe toprakları dağlarla çevrili bir ovadan meydana gelir. Batısında Şaphane Dağı, güneydoğusunda Murat Dağı yer alır. Gediz ve Susurluk ırmaklarını besleyen kollar ilçe topraklarından doğar. Dağlar ormanlarla kaplıdır.

Ekonomisi tarım ve mâdenciliğe dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri şekerpancarı, buğday, arpa, soğan, nohut, kenevir ve patatesdir. Sulanabilen yerlerde meyve ve sebze yetiştirilir. Elma, armut, erik ve üzüm balıca yetiştirilen meyvelerdir. İlçe topraklarında linyit ve antimon yatakları vardır. Metal eşyâ, konserve, iplik, ham bez ve halı, orman ürünleri, kimyasal fabrikalar başlıca sanayi kuruluşlarıdır.

İlçe merkezi Gediz Çayının suladığı ovada kurulmuştur. 28 Mart 1970’te zelzele ve yangınlarda büyük zarar gören ilçe, eski Gediz’e 7 km mesâfede Gediz-Uşak-Simav yolu üzerinde yeniden kurulmuştur. Hâlen eski ve yeni Gediz olarak iki Gediz vardır. Bu ise belediye ve devlet hizmetlerini zorlaştırmaktadır. İl merkezine 88 km mesâfededir. Firigya devrine dayanan eski bir târihe sâhiptir. Belediyesi 1866’da kurulmuştur.

Hisarcık: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 16.120 olup, 4144’ü ilçe merkezinde, 11.976’sı köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları dalgalı düzlüklerden meydana gelir ve Emet Ovasında yer alır. Başlıca akarsuyu Emet Çayıdır.

Ekonomisi tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri, buğday, arpa, şekerpancarı, patates, soğan, armut, vişne, kiraz ve üzümdür. Dağlık kesimlerde küçükbaş, düz yerlerde ise büyükbaş hayvan besiciliği yapılır. İlçe merkezi Gediz-Emet karayolu üzerinde, Emet Çayı kenarında kurulmuştur. Emet ilçesine bağlı bucakken 19 Haziran 1987’de 3392 sayılı kânunla ilçe oldu. Belediyesi 1967’de kurulmuştur.

Pazarlar: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 13.079 olup, 3846’sı ilçe merkezinde, 9233’ü köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları dalgalı düzlüklerden meydana gelir. Ekonomisi, tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri şekerpancarı, buğday, erik, patates, mercimek ve nohuttur. Halı dokumacılığı yaygın olarak yapılır. Simav’a bağlı belediyelik köyken 9 Mayıs 1990’da 3644 sayılı kânunla ilçe oldu. Belediyesi 1958’de kurulmuştur.

Simav: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 78.823 olup, 15.460’ı ilçe merkezinde, 63.363’ü köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları dağlık alanlarla çevrilidir. Kuzey ve doğusunda Eğrigöz Dağı, güneydoğusunda Şaphane Dağı, güneybatısında Simav Dağı, batısında Akdağ yer alır. Dağların yüksek kesimleri karaçam ormanları ile kaplıdır. Dağların orta kesiminde Simav Ovası yer alır. Başlıca akarsuları, Simav Çayı ile Kocaçay’dır.

Ekonomisi, tarıma dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri şekerpancarı, buğday, erik, patates, elma, mercimek ve nohut olup, ayrıca az miktarda fasulye, soğan, armut, arpa ve kenevir yetiştirilir. Halı dokumacılığı yaygın olarak yapılır. Yün ipliği, dokuma, halı fabrikaları ile orman ürünleri işleyen fabrikalar başlıca sanâyi kuruluşlarıdır. İlçe topraklarında antimon, demir, feldispat, magnezit ve krom yatakları vardır.

İlçe merkezi Simav Ovasının orta kesiminde kurulmuştur. İl merkezine 141 km mesâfededir. Selçuklu Uçbeyi Yâkub Bey Bizanslılardan alarak Türk Sancağı hâline getirmiştir. 1921’de ilçe olan Simav’ın belediyesi 1867’de kurulmuştur.

Şaphane: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 10.247 olup, 3845’i ilçe merkezinde, 6402’si köylerde yaşamaktadır. İlçe toprakları dalgalı düzlüklerden meydana gelmiştir. Kuzeybatısında Şaphane Dağı yer alır.

Ekonomisi tarım ve mâdenciliğe dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, şekerpancarı ve patatesdir. Sulanabilen yerlerde sebze ve meyva yetiştirilir. Ev tezgahlarında yaygın şekilde halı dokumacılığı yapılır. Şap rezervlerini işleyen fabrika, başlıca sanâyi kuruluşudur. İlçe merkezi, Şaphane Dağı eteklerinde kurulmuştur. Simav-Uşak karayolu ilçe topraklarından geçer. Gediz’e bağlı bucakken 19 Haziran 1987’de 3392 sayılı kânunla ilçe oldu. Belediyesi Cumhûriyetten önce kurulmuştur.

Tavşanlı: 1990 sayımına göre toplam nüfûsu 96.277 olup, 37.623’ü ilçe merkezinde, 58.654’ü köylerde yaşamaktadır. Merkez bucağına bağlı 105 köyü vardır. Yüzölçümü 1804 km2 olup, nüfus yoğunluğu 54’tür. İlçe toprakları orta yükseklikte dalgalı düzlüklerden meydana gelir. Başlıca akarsuları Andırnaz ve Emet Çayıdır. Yüksek kesimleri karaçam ve kızılçam ormanları ile kaplıdır.

Ekonomisi tarıma ve mâdenciliğe dayalıdır. Başlıca tarım ürünleri şekerpancarı, buğday, arpa, patates ve elma olup, az miktarda baklagiller soğan, erik ve armut yetiştirilir. Tavukçuluk gelişmiştir. Ormancılık önemli gelir kaynağıdır. Un fabrikaları ve orman ürünleri işleyen atölyeler başlıca sanâyi kuruluşlarıdır. İlçe topraklarında flüorit, magnezit ve linyit yatakları vardır. Linyit 1939’da kurulan garp linyitleri işletmesi tarafından çıkarılmaktadır. Çıkarılan linyitin bir bölümü Tunçbilek termik santralinde yakıt olarak kullanılır.

İlçe merkezi Kaylacık Dağının güneybatı eteklerinde ortalama yüksekliği 800 m olan küçük bir ovanın kenarında kurulmuştur. Kütahya-Balıkesir demiryolu ilçeden geçer. İl merkezine 55 km mesâfededir. Târihî kayıtlara göre Selçuklular zamânında kurulmuştur. Leblebicilik ve kaldırımcılık işlerinde Türkiye çapında isim yapmıştır.